Poreski sistem je kompleksan u svim zemlјama, ali je za sve građane korisno da poznaju osnove. U zavisnosti od zemlјe iz koje dolazite neke od ovih kategorija će biti veoma slične, neke verovatno iste, ali može se desiti da ima poreskih obaveza koje su dosta drugačije. Često je za razumevanje samo potrebno da shvatite o kojoj vrsti poreza se radi, pa se onda delovi slagalice sami uklope u jednu jasniju sliku.
Na dnevnom nivou, prilikom kupovine roba i usluga, susrećete se sa PDV-om, porezom na dodatu vrednost (engl. VAT – Value Added Tax). Maloprodajne cene u marketima, prodavnicama i šoping centrima u sebi imaju uračunat PDV, a račun koji dobijete nakon kupovine jasno će naznačiti koji je iznos PDV-a plaćen u okviru iznosa koji ste potrošili. Najveći broj stvari i usluga oporezovano je sa PDV stopom od 20%, dok je za hranu, lekove, prevoz putnika primera radi stopa PDV-a 10%.
Prihodi (dohodak) koje ostvarujete kao fizičko lice ili profit koji ostvarujete kao pravno lice oporezuju se porezom na dohodak (engl. Income Tax). Za kompanije taj porez iznosi 15% na profite koji se oporezuju i plaćaju na mesečnom nivou. Po sličnom principu i porez na plate zaposlenih se obračunava mesečno, od strane poslodavca u iznosu od 10%. Ukoliko imate primanja na godišnjem nivou koja prevazilaze trostruku prosečnu godišnju zaradu u Srbiji plaćate i porez na ekstra dohodak (takođe po stopi od 10%).
Ukoliko planirate da postanete vlasnik stana ili kuće (nepokretnosti) u Srbiji, susrešćete se sa nekoliko poreskih termina. Prilikom kupovine stana, postoji obaveza plaćanja poreza na prenos apsolutnih prava ili PDV-a, kao poreza na dodatu vrednost. Ako stan kupujete od investitora koji je izgradio novu zgradu ili objekat, postoji obaveza plaćanja PDV-a u iznosu od 10%. Ukoliko kupujete stan od nekoga ko je bio već vlasnik nepokretnosti, onda ste dužni da platite porez na prenos apsolutnih prava. Takođe, pravilo je da se PDV i porez na prenos apsolutnih prava (koji se plaća kada stan kupujete od fizičkog ili pravnog lica koji nije investitor) međusobno isklјučuju, pa jedan kupac nikada neće doći u situaciju da plati oba poreza. Oslobođenje od poreza na prenos, odnosno povraćaj PDV-a (do određenog iznosa) je omogućen srpskim državlјanima sa prebivalištem u Srbiji koji postaju vlasnici svoje prve nepokretnosti.
Uslovi koje kupac treba da ostvari su:
- da je punoletni državlјanin RS, sa prebivalištem na teritoriji Republike Srbije;
- da od 1. jula 2006. godine do dana overe ugovora o kupoprodaji na osnovu koga stiče prvi stan, nije imao u svojini, odnosno susvojini stan na teritoriji Republike Srbije.
Nakon što postanete vlasnik nepokretnosti, stvara se još jedna obaveza, a to je porez na imovinu (engl. Property Tax) koji se obračunava kao godišnji porez za vlasnike stanova, ali se plaćanje vrši četiri puta godišnje u ratama (u februaru, maju, avgustu i novembru svake godine).
Na kraju, ukoliko ste u Srbiji nasledili imovinu ili je dobili na poklon, platićete porez čiji iznos zavisi od vrednosti imovine i od toga u kakvom ste srodstvu sa osobom od koje primate poklon ili nasleđe. Ako ste imovinu dobili na poklon ili nasledili od roditelјa ili supružnika oslobođeni ste plaćanja poreza, a ako ste nasledili od drugih srodnika ili osoba sa kojima niste u srodstvu porez iznosi od 1.5% do 2.5% tržišne vrednosti imovine.